Trái phiếu là gì và có những loại trái phiếu nào hiện nay?

Trái phiếu là gì, có nên đầu tư trái phiếu, nên đầu tư trái phiếu loại hình nào là những thắc mắc đông đảo người dân quan tâm. Bài viết sẽ giúp cập nhật thông tin chi tiết về lãi suất, mua bán, phát hành trái phiếu theo quy định của pháp luật hiện hành.

Trái phiếu là gì?

Thực tế đối với nhiều người thì trái phiếu là cụm từ còn khá xa lạ và họ không biết thế nào là trái phiếu, có những loại hình trái phiếu cơ bản nào, cổ phiếu và trái phiếu khác nhau hay giống nhau. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết các thông tin ngay sau đây:

Định nghĩa trái phiếu

Trái phiếu là gì? Trái phiếu là một trong những loại chứng khoán mà kỳ hạn thông thường từ 6 tháng – 1 năm trở lên do nhà nước, chính phủ, ngân hàng, doanh nghiệp phát hành, xác nhận lợi ích của nhà đầu tư đối với đơn vị, tổ chức phát hành.

Thông thường mệnh giá trái phiếu thường có giá từ 100 nghìn đồng và là bội số của 100 nghìn đồng.

Ngoài trái phiếu thì cụm từ trái chủ cũng nhiều người thắc mắc. Vậy trái chủ là gì? Theo đó trái chủ được hiểu là bên cho nhà phát hành trái phiếu vay, họ sẽ không cần chịu bất cứ trách nhiệm nào về việc sử dụng nguồn vốn từ phía đối tượng vay. Nhà phát hành trái phiếu sẽ cần đảm bảo thanh toán nợ dựa trên những cam kết xác định chi tiết trong hợp đồng vay đã ký kết trước đó.

Các loại trái phiếu trên thị trường hiện nay

Nếu dựa theo chủ thể phát hành trái phiếu thì trái phiếu được chia thành những loại chính sau:

• Trái phiếu doanh nghiệp
• Trái phiếu ngân hàng
• Trái phiếu chính phủ

Nếu dựa vào các điều kiện kèm theo thì trái phiếu được chia thành:

– Trái phiếu chuyển đổi: Loại trái phiếu này có điểm đặc biệt là nó có thể chuyển đổi linh hoạt từ trái phiếu sang cổ phiếu ở một thời điểm nào đó đã được xác định trong tương lai. Lãi suất trái phiếu chuyển đổi thưởng thấp hơn so với loại hình trái phiếu khác nhưng đến khi nó chuyển thành cổ phiếu sẽ mang lại cho nhà đầu tư lợi nhuận cao hơn.

– Trái phiếu thu hồi: Loại trái phiếu này nhà phát hành có thể tiến hành mua lại trước thời hạn đáo hạn xảy ra.

Sự khác nhau giữa trái phiếu và cổ phiếu

Trái phiếu là gì và khác gì so với cổ phiếu là điều không ít người thắc mắc. Theo đó điểm giống nhau của 2 loại hình này đó là phương thức để doanh nghiệp, chính phủ huy động vốn, đây đều là loại hình chứng khoán xác nhận lợi ích và quyền lợi của nhà đầu tư sở hữu trái phiếu.

Xét về điểm khác nhau giữa cổ phiếu và trái phiếu như sau:

– Về bản chất thì trái phiếu là chứng chỉ ghi nhận nợ của đơn vị phát hành và quyền sở hữu một phần vốn vay của nhà đầu tư sở hữu trái phiếu. Còn cổ phiếu là chứng chỉ ghi nhận quyền sở hữu một phần vốn điều lệ công ty của chủ nhân sở hữu.

– Xét về chủ thể có thẩm quyền phát hành: Với cổ phiếu thì chỉ có công ty cổ phần được phát hành cổ phiếu. Còn đối với trái phiếu cả công ty cổ phần và công ty trách nhiệm hữu hạn đều có quyền phát hành trái phiếu.

– Xét về tư cách chủ sở hữu thì nhà đầu tư mà sở hữu cổ phiếu thì được gọi là cổ đông của đơn vị phát hành. Còn với trái phiếu thì người sở hữu là chủ nợ của công ty.

– Xét về quyền của chủ sở hữu: Với cổ phiếu thì tùy vào loại cổ phiếu họ mua là gì, % tỷ lệ nắm giữ mà người sở hữu cổ phiếu sẽ có nhiều quyền lợi khác nhau: tham gia điều hành công ty, biểu quyết vấn đề quan trọng… Với trái phiếu thì người sở hữu được trả lãi suất đúng thời hạn.

– Về thời gian sở hữu: Cổ phiếu thì tùy vào ý muốn chủ thể sở hữu muốn bán và giữ khi nào tùy ý. Trong khi đó trái phiếu thì thời gian sở hữu có thời hạn nhất định.

Phát hành, mua bán, đầu tư trái phiếu là gì?

Dưới đây là tất tần tật các thông tin liên quan đến việc phát hành, mua bán, lãi suất, đầu tư trái phiếu, quý bạn đọc tham khảo chi tiết:

Lãi suất trái phiếu là gì? Cách tính lãi suất trái phiếu

Lãi suất trái phiếu được hiểu là mức lãi suất do nhà phát hành trả cho những nhà đầu tư và sở hữu trái phiếu. Mức lãi suất trái phiếu doanh nghiệp, ngân hàng, chính phủ thường có sự khác nhau nhất định và thay đổi theo từng giai đoạn và thời kỳ.

Cách tính lãi suất trái phiếu có công thức tương đối đơn giản, cụ thể: C = i/P. Trong đó C tức là mức lãi suất trái phiếu mà nhà đầu tư nhận được; i tức là lãi suất hàng năm của đơn vị phát hành trái phiếu; P tức mệnh giá gốc trái phiếu ban đầu  được phát hành.

Đầu tư trái phiếu là gì?

Đây là hình thức nhà đầu tư tính toán và cân nhắc lựa chọn loại hình trái phiếu phù hợp để đầu tư. Nhà đầu tư theo đó có thể mua trái phiếu của doanh nghiệp hoặc mua trái phiếu ngân hàng, mua trái phiếu của chính phủ với mức lãi suất thường cao hơn so với lãi suất gửi tiết kiệm ngân hàng.

Thế nào là phát hành và mua bán trái phiếu

Cùng tìm hiểu rõ hơn về khái niệm phát hành và mua bán trái phiếu cụ thể hơn ngay sau đây:

Phát hành trái phiếu là gì?

Phát hành trái phiếu hiểu đơn giản đó là đơn vị phát hành (chính phủ, doanh nghiệp, ngân hàng) cung ứng bút toán ghi số hoặc chứng chỉ xác nhận nghĩa vụ của bên phát hành và quyền sở hữu một khoản tiền nhà đầu tư sở được nhận khi mua trái phiếu.

Mua trái phiếu là gì? Mua trái phiếu có lợi gì?

Mua trái phiếu là việc nhà đầu tư tự chọn cho mình loại hình trái phiếu phù hợp, doanh nghiệp mua trái phiếu có tiềm năng phát triển, lãi suất cao để đầu tư mang lại lợi nhuận lớn.

Lợi ích khi mua trái phiếu đó là mức lãi suất thường cao hơn mức lãi suất thông thường của ngân hàng, đầu tư trái phiếu có mức độ an toàn cao, đáng tin cậy và ít các rủi ro. Đối với những cá nhân không giỏi trong việc đầu tư chứng khoán, bất động sản, kinh doanh thì đầu tư trái phiếu là phương thức an toàn đảm bảo sinh lời.

Làm thế nào để mua trái phiếu?

Nếu muốn mua trái phiếu doanh nghiệp, các cá nhân hoặc tổ chức có thể  mua trái phiếu trực tiếp tại nơi phát hành trái phiếu của doanh nghiệp đó. Bên cạnh đó nhà đầu tư cũng có thể lên các sàn giao dịch chứng khoán uy tín để mua trái phiếu.

Đối với loại hình trái phiếu chính phủ thì để mua thì nhà đầu tư cần qua hình thức đấu thầu. Hoặc nhà đầu tư mua qua đại lý, công ty bảo lãnh có thẩm quyền.

Mua bán trái phiếu trái phép là gì?

Hành vi mua bán trái phiếu sẽ bị nhà nước xử lý theo quy định của pháp luật. Theo đó hành vi mua bán trái phiếu trái phép đó là sử dụng thông tin nội bộ bí mật để tiến hành mua trái phiếu cho người khác hoặc cho chính mình nhằm thu về nguồn lợi. Ngoài ra việc sử dụng một hoặc nhiều tài khoản của mình hoặc người khác để mua bán trái phiếu nhằm lũng đoạn thị trường, tạo ra cung – cầu giả tạo, thao túng giá trái phiếu chứng khoán cũng là hành vi mua bán trái phiếu trái phép.

Trái phiếu chính phủ là gì? Đặc điểm, phân loại và lợi ích đầu tư

Thêm một loại hình trái phiếu mà nhà đầu tư cũng có thể cân nhắc lựa chọn đón chính là trái phiếu chính phủ.

Trái phiếu chính phủ là gì?

Trái phiếu chính phủ là loại trái phiếu được phát hành bởi chính phủ nhà nước với mục đích bù đắp thâm hụt trong ngân sách quốc gia, đồng thời tài trợ để xây dựng các công trình phúc lợi xã hội ở địa phương, trung ương hoặc dùng để điều tiết tiền tệ, hạn chế lạm phát.

Việc phát hành trái phiếu chính phủ thực chất là phương thức được nhà nước sử dụng để vay vốn, bởi vậy trái phiếu này sẽ ghi nhận nghĩa vụ trả nợ từ phía nhà nước đối với nhà đầu tư trái phiếu. Ban đầu trái phiếu chính phủ áp dụng  hình thức chứng chỉ nhưng nay thêm hình thức bút toán ghi sổ.

Các loại trái phiếu chính phủ

Trái phiếu chính phủ hiện nay được phân loại thành 2 loại chính gồm trái phiếu kho bạc và trái phiếu đầu tư:

– Trái phiếu kho bạc: Nhà nước phát hành loại trái phiếu này dựa vào hệ thống kho bạc của nhà nước.

– Trái phiếu đầu tư: Hình thức trái phiếu này được nhà nước phát hành thông qua phương thức đấu thầu ở thị trường chứng khoán, đại lý phát hành, bảo lãnh. Nhà đầu tư mua loại trái phiếu này được nhà nước thanh toán bằng tiền Việt hoặc ngoại tệ tùy theo nhu cầu.

Lợi ích khi đầu tư trái phiếu chính phủ

Với các tổ chức như doanh nghiệp, công ty thì hình thức đầu tư trái phiếu chính phủ được sử dụng như một công cụ để phân bổ dòng tiền tốt hơn, đa dạng hóa danh mục đầu tư và giảm thiểu tối đa rủi ro trong trường hợp kinh tế biến động và khủng hoảng. Các tổ chức tài chính có tiềm lực vốn mạnh, muốn an toàn trong đầu tư: công ty bảo hiểm, quỹ hưu trí, quỹ đầu tư an toàn… cũng lựa chọn kênh đầu tư trái phiếu chính phủ.

Trái phiếu là gì, đầu tư trái phiếu chính phủ mang lợi ích gì cho bên đầu tư? So với nhiều loại hình thức trái phiếu khác thì đầu tư trái phiếu chính phủ ổn định, ít rủi ro, dễ thanh khoản. So với gửi tiết kiệm thì lãi suất đầu tư trái phiếu chính phủ thường tốt hơn.

Trái phiếu ngân hàng là gì? Top 5 ngân hàng phát hành trái phiếu tốt nhất

Trái phiếu ngân hàng hiểu đơn giản là loại trái phiếu được ngân hàng phát hành nhằm huy động vốn trong thời gian ngắn. Theo đó thường thì trái phiếu ngân hàng có mức độ an toàn gần như gửi tiết kiệm ngân hàng nhưng lãi suất sẽ cao hơn một chút. Để đầu tư trái phiếu ngân hàng được an toàn thì đòi hỏi nhà đầu tư cần lựa chọn được những ngân hàng phát hiện trái phiếu uy tín. Dưới đây chúng tôi xin liệt kê top 5 ngân hàng đáng để đầu tư trái phiếu hiện nay:

Ngân hàng Vietcombank

Trái phiếu là gì, nên đầu tư trái phiếu ngân hàng nào tốt nhất? Đáp án không thể thiếu đó là Vietcombank. Tới nay đây vẫn là ngân hàng xếp top 1 về dịch vụ, chính sách chăm sóc khách hàng. Thế nhưng nhược điểm của trái phiếu ngân hàng này là rất lâu mới phát hành một lần. Bởi vậy sẽ phù hợp cho những nhà đầu tư dài hạn. Ưu điểm khi đầu tư trái phiếu tại Vietcombank đó là khả năng thanh khoản cao, an toàn, bền vững.

Ngân hàng Techcombank

Trái phiếu tại Techcombank nổi tiếng bởi độ an toàn cao, linh hoạt, mức rủi ro cực thấp. Lãi suất trung bình khi đầu tư trái phiếu tại đây là 7.1%/năm, có thể thay đổi sau 1 năm hoặc gia hạn thêm 1 năm nữa nếu nhà đầu tư có nhu cầu. Hiện để đầu tư trái phiếu vào ngân hàng này thì nhà đầu tư cần có nguồn vốn từ 100 triệu trở lên và đầu tư từ 6 tháng trở lên.

Ngân hàng Vietinbank

Nằm trong Top 4 ngân hàng thương mại lớn nhất Việt Nam, lựa chọn đầu tư trái phiếu vào ngân hàng này cũng là sự lựa chọn thông minh mà các nhà đầu tư nên tham khảo. Lãi suất trái phiếu tại Vietinbank được đánh giá khá cao. Khi sở hữu trái phiếu ngân hàng này thì nhà đầu tư hoàn toàn có thể tự do chuyển nhượng cho/tặng người thân, bạn bè… Để mua trái phiếu Vietinbank thì người chơi chỉ cần có vốn từ 10 triệu đồng trở lên.

Ngân hàng BIDV

15.2 nghìn tỷ đồng trái phiếu, thời hạn 6 – 15 năm là con số cực kỳ ấn tượng tại BIDV trong năm 2020. Mua trái phiếu tại BIDV, năm đầu tiên lãi suất nhà đầu tư nhận được là 7.45%/năm, ngoài ra còn có thể cộng thêm biên độ trong khoảng 0.6 – 1.2%/năm. Lưu ý là BIDV tuy phát hành nhiều trái phiếu nhưng chỉ sau 1 thời gian ngắn đã mua hết lại trái phiếu của mình. Bởi vậy đầu tư trái phiếu BIDV không thích hợp cho những nhà đầu tư lâu dài.

Ngân hàng Agribank

Trái phiếu là gì, ngân hàng nào đầu tư trái phiếu ít rủi ro nhất thì không thể không kể đến Agribank.Ưu điểm của Agribank là lãi suất trái phiếu tương đối cao, thường cao hơn 1% so với các ngân hàng khác hiện nay.

Những rủi ro cần lưu ý khi đầu tư trái phiếu

Như vậy qua những thông tin trên, bạn đã hiểu trái phiếu là gì cũng như các loại trái phiếu hiện nay. Theo đó trái phiếu doanh nghiệp hiện là loại hình được đông đảo người đầu tư lựa chọn nhất bởi có lợi nhuận đều và độ an toàn tương đối cao. Tuy nhiên thực tế thì bất cứ lĩnh vực đầu tư nào cũng có thể tiềm ẩn rất nhiều rủi ro. Dưới đây chúng tôi xin liệt kê những rủi ro cụ thể mà người chơi có thể gặp phải.

Không tìm hiểu kỹ doanh nghiệp đã đầu tư trái phiếu

Đây có thể được coi là rủi ro lớn nhất đối với những tay đầu tư tay ngang, khi không nắm được các doanh nghiệp nào phát triển và doanh nghiệp nào đang gặp khó khăn. Bởi thực tế không ít doanh nghiệp, công ty sau khi phát hành trái phiếu được một thời gian ngắn để thực hiện mục đích gọi vốn đã phá sản và hoàn toàn không có khả năng thanh toán, hoàn trả vốn và lãi cho nhà đầu tư. Do vậy điều người đầu tư cần chú ý đó là trước khi mua trái phiếu của bất cứ công ty nào cũng cần tìm hiểu thật kỹ lưỡng tình hình phát triển hiện tại và tiềm lực phát triển trong tương lai của doanh nghiệp đó, như vậy mới đảm bảo sinh lời tốt.

Rủi ro trong quá trình tái đầu tư

Thêm một rủi ro mà nhà đầu tư trái phiếu có thể phải gặp đó là mặc dù nhà đầu tư nhận được tiền thế nhưng lại không thể tái đầu tư trái phiếu đó với mức lãi suất như ban đầu, điều này ảnh hưởng quyền lợi về tài chính đối với người mua.

Rủi ro về lãi suất khi đầu tư trái phiếu

Nếu là người đầu tư chuyên nghiệp ắt hẳn bạn sẽ biết rằng mức lãi suất trái phiếu sẽ luôn tỷ lệ nghịch với lượng trái phiếu được bán ra. Giải thích đơn giản hơn rằng số lượng người mua trái phiếu của một doanh nghiệp nào đó càng tăng thì tương ứng đó tỷ lệ lãi suất nhà đầu tư sẽ giảm dần. Để tránh thua lỗ, khi lãi suất trái phiếu tăng thì các nhà đầu tư trái phiếu doanh nghiệp sẽ cần nhanh chóng bán đi trái phiếu lãi suất thấp.

Rủi ro thanh khoản khi đầu tư trái phiếu

Giá cả thị trường biến động, lên xuống thất thường làm cho nhà đầu tư khó có thể bán ra loại trái phiếu mà mình đã mua trước đó. Lúc này, nhà đầu tư chỉ còn cách duy nhất đó là chờ đợi thời gian đáo hạn đến để lấy lại vốn ban đầu mình đã bỏ ra.

Rủi ro lạm phát khi đầu tư trái phiếu

Đồng tiền thường sau một thời gian nếu nhà nước không quản lý chặt chẽ vấn đề tiền tệ sẽ gây ra tình trạng lạm phát (mất giá đồng tiền). Bạn đầu tư trái phiếu tức là bạn cho doanh nghiệp vay tiền và nhận về số tiền lãi. Thế nhưng đôi khi tiền lãi nhận được không tương xứng với mức trượt giá thị trường nên người đầu tư có thể rơi vào tình trạng lỗ.

Trên đây bài viết đã giúp bạn giải đáp thắc mắc trái phiếu là gì, phát hành trái phiếu là gì. Nhìn chung đầu tư trái phiếu cũng là một kênh đầu tư tương đối an toàn nếu bạn có tầm nhìn tốt, khả năng phân tích, dự đoán thị trường tương lai. Dù là đầu tư gì đi chăng nữa thì điều quan trọng là nhà đầu tư cần trang bị cho mình đầy đủ kiến thức để tránh rủi ro thua lỗ nhé!

Xem thêm:

• Cổ tức là gì, cách tính cổ tức ra sao?
• Gợi ý những cuốn sách hay về đầu tư chứng khoán