Gỗ giáng hương: nguồn gốc, đặc điểm, phân loại và tính ứng dụng

Gỗ giáng hương là một loại gỗ quý được sử dụng nhiều trong xây dựng, đồ nội thất cao cấp, đồ thủ công mỹ nghệ. Mang nhiều giá trị về kinh tế cao cùng những ưu điểm vượt trội gỗ ván hương rất được ưa chuộng sử dụng. Vậy gỗ hương có tốt không? Cùng tìm hiểu nguồn gốc, đặc điểm và công dụng và cách nhận biết gỗ giáng hương để hiểu rõ hơn về giá trị của loại gỗ này.

Tìm hiểu về loài gỗ giáng hương ( gỗ hương)

Gỗ giáng hương là một loại cây rừng tự nhiên thuộc họ Đậu có tên khoa học là Pterocarpus macrocarpus. Gỗ hương có nguồn gốc từ những khu rừng nhiệt đới ở Đông Nam Á như Lào, Campuchia, Việt Nam, miền bắc Thái Lan, Myanma,…) Sau đó, hạt giống được nhập khẩu và trồng nhiều tại Đông Bắc Ấn Độ và vùng biển Caribe. Tại Việt Nam, cây gỗ giáng hương được trồng chủ yếu tại Tây Nguyên và vùng Đông Nam Bộ: Đắk Lắk, Gia lai, Kon Tum, Phú Yên, Đồng Nai, Tây Ninh,… 

Là loại cây ưa sáng nên gố giáng hương thường mọc ở những nơi có độ cao từ 100-800m trong các khu rừng thưa. Cây sinh trưởng tốt trong điều kiện khí hậu ẩm ướt, trên đất xám hoặc đất đỏ bazan. Tuy nhiên, nó có khả năng sống được ở môi trường đất nghèo dinh dưỡng, có khả năng tái sinh hạt kém, tái sinh chồi mạnh.

Đặc điểm của cây gỗ giáng hương

Gỗ giáng hương có độ cao trung bình từ 20-30m, thậm chí có thể cao tới 40m. Thân cây mọc thẳng đứng, đường kính trung bình khoảng 1m. Cây lớn thì có đường kính lên đến 1,7-2m. Vỏ thân cây có màu nâu xám, dày khoảng 15-20mm. Cây trưởng thành vỏ sẽ nứt dọc, bong vảy lớn, thịt vỏ màu hơi vàng, khi bóc lớp vỏ ra sẽ thấy chảy nhựa màu đỏ tươi. 

Gỗ giáng hương được xếp vào nhóm I vì đây là loại gỗ sở hữu vân gỗ và màu sắc đẹp mắt, sáng bóng có mùi thơm dễ chịu. Một số đặc điểm nổi bật của gỗ giáng hương:

• Gỗ có kết cấu bền, chắc, rất cứng và nặng
• Có khả năng chống mối mọt tốt
• Gỗ có chứa tinh dầu nên có mùi hương đặc trưng riêng
• Đường vân gỗ đẹp, có tính thẩm mỹ cao
• Gỗ có lõi và giác phân biệt, giác màu vàng nhạt, lõi màu nâu vàng, …

Phân loại gỗ giáng hương và cách phân biệt từng loại

Để nhận biết gỗ giáng hương với những loại gỗ khác chúng ta thường ngâm gỗ hương vào nước ấm từ 1-2 tiếng, sẽ thấy gỗ hương chuyển sang màu xanh nước chè do tinh dầu trong gỗ.Hiện nay, trên thị trường Việt Nam có một số loại gỗ hương sau:

Gỗ hương đỏ Việt Nam

Gỗ hương đỏ còn có tên gọi khác là gỗ hương ta, giáng hương, dáng hương hoặc đinh hương. Đây là loại gỗ quý hiếm, có vân gỗ đẹp và đắt nhất hiện nay. Từ năm 1992 gỗ hương đỏ được xếp vào nhóm I cấm khai thác nên hiện nay trên thị trường còn rất ít. Gỗ hương đỏ có mùi thơm nhẹ, màu đỏ, thớ gỗ mịn đặc. Tom và xớ rất nhỏ. 

Cách nhận biết: Lấy mùn gỗ ngâm vào nước ấm từ 1-2 tiếng gỗ sẽ đổi sang màu xanh nước chè. Khi đi xem mộc, các bạn lấy giấy nhám đánh phần chân ghế hoặc mặt dưới của bàn cho ra mùn, lấy mùn gỗ đó đem ngâm với nước để có thể nhận biết gỗ hương chuẩn hay không nhé.

Gỗ hương đỏ Lào và Campuchia

Do nước ta cấm khai thác gỗ hương từ rất sớm nên nguồn gỗ hương trong nước chủ yếu được nhập khẩu từ Lào và Campuchia. Do điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng khá giống nhau nên gỗ hương Việt Nam và gỗ nhập khẩu từ Lào và Campuchia có một số đặc điểm khá giống nhau, nếu người non kinh nghiệm khó mà phân biệt được.

Theo giới chuyên môn, gỗ hương Lào/ Campuchia có màu sắc và vân gỗ tươi hơn giáng hương Việt. Có thể phân biệt gỗ gương Lào/ Campuchia giống cách phân biệt gỗ hương đỏ Việt Nam.

Gỗ hương đỏ Nam Phi

Khác với hương đỏ của Việt Nam, Lào, Campuchia gỗ hương đỏ Nam Phi khi cắt có mùi thơm nhẹ, để lâu mất mùi. Tâm gỗ có màu nâu đỏ đều màu, vân gỗ mịn liền mạch dát vàng nhạt. 

Cách nhận biết dựa vào 1 số yếu tố sau:

• Gỗ hương huyết khi mới cắt xong gỗ có màu đỏ tươi nhìn giống như máu, để lâu sẽ chuyển thành màu đỏ cánh gián đậm.
• Khi bỏ mùn gỗ vào nước, nước đổi màu đỏ như máu và có váng là tinh dầu của gỗ.
• Khi đốt hương đỏ Nam Phi cháy rất lâu, tỏa ra mùi thơm nhẹ, có tàn trắng.

Gỗ hương vân Nam Phi

Còn có tên gọi khác là Hương nghệ ( vì gỗ có màu vàng như nghệ), hương chua hoặc hương thối ( vì mùi gỗ khi mới cắt chua như mùi đồ ăn để lâu lên men). Để ý lớp cắt trên gỗ hương Nam Phi các bạn sẽ thấy màu sắc đều màu, đường vân gỗ có màu sắc đậm hơn, chất gỗ chắc và bền. Do đặc tính thời tiết miền Bắc rất oi, có độ ẩm cao nên bàn ghế gỗ hương vân để trong nhà bốc mùi khó chịu nên người miền Bắc không chuộng loại gỗ này như miên Nam ( thời tiết khô, ít ẩm thấp nên gỗ không bốc mùi).

Gỗ hương vân có rất nhiều vân, vân gỗ có màu nâu sẫm nổi bật trên nền gỗ vàng nâu. Vân gỗ có nhiều hình dạng, có chiều sâu rất đẹp và bắt mắt nhưng không dày, sắc nét như gỗ hương đỏ. Thớ gỗ tương đối mịn, không bị mối mọt.

Cách nhận biết: gỗ hương vân rất dễ nhận biết dựa vào vân gỗ ( khó có thể làm giả loại gỗ này bởi gỗ vân Nam Phi có rất nhiều vân).

Gỗ hương đá

Gọi là hương đá vì chất gỗ cứng như đá, vân gỗ nổi đen giống như đá quý. Gỗ hương đá sở hữu đường vân màu nâu hồng sắt nét. Mật độ vân dày và mịn, lớp ngoài gỗ có màu cam nhạt. Càng vào gần phần lõi gỗ càng sẫm màu hơn bên ngoài.

Chất gỗ đặc cứng như đá nhưng rất dễ chế tác, mùi hương thơm nhẹ, màu gỗ sáng màu đẹp mắt hấp dẫn. Gỗ hương đá có giá thành rẻ hơn gỗ hương đỏ Việt Nam, giá tương đương gỗ hương Lào. 

Cách nhận biết: Ngâm mùn gỗ trong nước ấm, nước sẽ chuyển sang màu xanh nước chè, tuy nhiên màu xanh này nhạt hơn màu xanh của mùn gỗ hương Việt Nam.

Gỗ hương Nam Mỹ

Là loại gỗ có giá trị thấp nhất, gỗ hương Nam Mỹ có tom gỗ rất to, vân gỗ ít, gỗ cắt ra nhiều mùn. Gỗ hương Nam Mỹ tương đối cứng, rắn chắc và không bị mối mọt. Gỗ Hương nam Mỹ chủ yếu được dùng làm ván lát sàn hoặc dùng cho các khách hàng không phải dân chơi đồ gỗ chính hiệu bởi độ bền, rẻ, không yêu cầu cao về thẩm mỹ.

Gỗ giáng hương có tốt không?

Khi nhắc đến các nguyên liệu gỗ gia công mỹ nghệ cao cấp thì gỗ giáng hương được đánh giá cao về chất lượng. Chúng là một loại gỗ quý, có vân gỗ đẹp. 

Đối với gỗ giáng hương đỏ thì khi mới khai thác gỗ có màu đỏ rất đẹp, đặc cứng thớ mịn đẹp mắt. Điểm ưu việt là khi để càng lâu thì gỗ giáng hương đỏ lại càng có màu đỏ đẹp, vân gỗ cũng nổi lên không hề bị mối mọt.

Gỗ giáng hương đá rất chắc chắn, có hình dạng như vân đá quý. Đây là chất liệu gỗ được ưa chuộng với những người thích màu sáng tự nhiên của gỗ giống màu đá, chất gỗ đặc và dễ chế tác ra nhiều sản phẩm khác nhau.

Những ứng dụng gỗ giáng hương trong đời sống

Với những ưu điểm vượt trội gỗ giáng hương được ứng dụng nhiều trong đời sống: xây dựng, làm nội thất, đồ thủ công mỹ nghệ có giá trị cao:

Đồ gỗ nội thất

Ở Việt Nam gỗ giáng hương là một trong những loại gỗ được ứng dụng phổ biến để chế tác nội thất nhà ở như: tủ, bàn ghế, đồ thủ công mỹ nghệ,….Các sản phẩm được làm từ gỗ hương có tính thẩm mỹ cao, đường vân gỗ đẹp nổi bật, chắc chắn độ bền cao, có tính chống mối mọt, độ ẩm tốt.

Tâm linh, phong thủy

Gỗ giáng hương không chỉ có tính thẩm mỹ cao mà còn có tính uy nghiêm đối với những không gian tâm linh, giúp xua đuổi tà ma, quy tụ linh khí. Bởi vậy gỗ giáng hương thường được dùng để làm bàn thờ thể hiện lòng thành kính của con cháu đối với ông bà tổ tiên.

Một số ứng dụng khác

Ngoài ra, gỗ giáng hương còn được sử dụng làm thuốc nhuộm màu đỏ, sử dụng trong ngành xây dựng,…

Với những chia sẻ trong bài viết này hi vọng cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về nguồn gốc, công dụng, chất lượng, giá trị của gỗ giáng hương. Dựa vào đây quý khách hàng có thể lựa chọn đúng loại gỗ phù hợp với sở thích, điều kiện gia đình.

Xem thêm:

• Hướng dẫn cách nhận biết gỗ lim xanh đơn giản
• Tìm hiểu gỗ trắc có tốt không?